به یاد فردوسی و به مناسبت 25 اردیبهشت روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی

(شاهنامه قباله نجابت ایرانی)

مقدمه:

شاهنامه فردوسي نه فقط يك اثر فاخر ادبي، يا يك رزمنامه زيبا است، بلكه خرد نامه‌اي است بسيار ژرف و عميق.

فردوسي در شاهنامه ضمن پرداختن به توحيد، نبوت و امامت، خرد را بسيار پاس داشته چنانچه شاهنامه را با ياد خدا و ستايش خرد آغاز مي‌كند،

بنام خداوند جان و خرد

كزين برترانديشه بر نگذرد

و ادامه مي‌دهد كه:

كسي كو خرد را ندارد زپيش

دلش گردد از كرده خويش ريش

شاهنامه فردوسی، آنچنان آکنده و سرشار از مطالبمتنوعدر حوزه های مرتبط با خرد، انديشه، عقل، عدالت، راستي، داد و دهش است كه اگر فردوسی نمي‌خواست نام شاهنامه را بركتاب خود بگذارد، بي‌ شك هيچ نامي جز خردنامه زيبنده اين اثر جهاني نبود.

شاهنامه نه فقط يك اثر حماسي، بلکه شاهکاري است كه براي همه اقشار جامعه پيام دارد و آن را به زباني ساده و بسيار شيوا بيان مي‌كند. فردوسي فرمانروايان و حاكمان را اين ‌گونه خردمندانه پند مي‌ دهد.

اگر داد دادن بود كار تو

بيفزايد اي شاه مقدار تو

و آنان را برحذر مي‌ دارد از ظلم و ستم، آنجا كه مي‌ گويد:

ستم نامه عزل شاهان بود

چو درد دل بيگناهان بود

فردوسي آنگاه كه مردم را خطاب قرار مي ‌دهد، آنها را در رديف بزرگ‌ ترين شخصيت ‌هاي شاهنامه انگاشته و راه و رسم بزرگي و بزرگ زيستن را به آنها مي‌ آموزد.

فريدون بزرگ‌ ترين و خردمندترین شخصيت شاهنامه است که زیبنده عنوان پیغمبر شاهی ایران باستان می باشد. فردوسي در توجه به انسانهای  معمولي و برای شکوفایی استعدادهای درونی آنها به مردم کوچه و بازار  شخصيت داده و مي‌گويد اي انسان معمولي تو هم مي‌تواني فريدون باشي.

«فريدون فرخ فرشته نبود

ز مشك وز عنبر سرشته نبود

به داد و دهش يافت آن نيكوئي

تو داد و دهش كن فريدون توئي»

فردوسي به دلايل گوناگون برما ايرانيان منت دارد و برماست كه اين منت را پذيرفته و ياد او، كار او و پندهاي خردمندانه او را در زندگي خود به كار گيريم و همچنین بر خبرگان است كه به فراخور دانش و تخصص خود در شاهنامه كنكاش كنند تا ضمن گراميداشت ياد شاهنامه بر غناي فرهنگي كار خود بيفزايند. از جمله مسايل مهمی که مي‌توان در شاهنامه به آن پرداخت مسائل مربوط به پزشکی و سلامتی است. و در آخر به قول استاد فروغی، شاهنامه سند و قباله نجابت ما  ایرانیان است.

 

  دکتر محمدعلی حیدرنیا

متخصص پزشکی اجتماعی