خانم دکتر مینوش شعبانی متخصص بیماریهای عفونی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درخصوص بیماری سرخک فرمودند:

سرخک یک ویروس بسیار مسری است که می تواند به عوارض جدی و حتی مرگ ختم شود و قابل توجه است که با دو دوز واکسن قابل پیشگیری است .قبل از واکسیناسیون وسیع، سالهای قبل از 1963، هر دو سه سال یک اپیدمی وسیع که منتج به مرگ حدود 3 میلیون انسان در سال می شده، رخ می داده است. در سال ۲۰۲۳ در دنیا حدوداً صد و هفت هزار و پانصد مرگ ناشی از سرخک رخ داده که البته این تعداد در سال ۲۰۲۴ واضحا کاهش داشته و بیشتــــر مربوط به کشورهـای با درآمد کم یا زیرســاخت های ضعیف بهداشتـــی بــــــوده‌ است. افــــرادی در ریسـک بالای ابتــــــلای به سرخـک هستـنـــد که معمـولا واکسینــه نشده اند، واکسیناسیون ناقص دارند، سفر به منطقه اندمیک داشته یا مواجهه با فرد مبتلا به سرخک داشته اند.

 

دکتر شعبانی در ادامه افزودند: دوره کمون بیماری حدود دو هفته است و علائم این بیماری معمولاً به صورت آبریزش بینی، تب، سرفه، قرمزی چشم و راش (بثورات پوستی) بروز می کند و در واقع قبل از ایجاد بثورات، خودش را به شکل آنفولانزا نشان می دهد. پاتوگنومیک بیماری نقاط کوپلیک است که به صورت دانه‌های شبیه ماسه به رنگ خاکستری آبی داخل گونه مشاهده می شود. بثورات به شکل لکه های قرمز (ماکولوپاپولر) از صورت و گردن شروع شده و نهایتا دست و پا را درگیر می‌کند. بثورات ممکن است حدود هفت روز طول بکشد که به تدریج از روی صورت و سرانجام از روی رانها و پاها محو می شود. با از بین رفتن سایر علائم بیماری، لایه برداری پوستی شروع می شود که ممکن است حدود ده روز طول بکشد. موارد شدید بیماری در افراد با ضعف سیستم ایمنی می تواند بدون راش پوستی باشد. مرگ و میر در اثر عوارضی مثل انسفالیت، مشکلات تنفسی شدید شامل پنومونی و اسهال شدید اتفاق می افتد و البته عوارض دیگری شامل عفونت های گوش و کوری نیز می تواند رخ دهد. اگر یک زن حامله دچار این بیماری شود، می تواند برای مادر و جنین خطرساز باشد. مثلاً برای جنین می تواند پره ماچوریتی یا وزن کم هنگام تولد رخ دهد.

 

ایشان درخصوص انتقال این بیماری چنین ادامه دادند: سرخک از طریق ترشحات بینی و گلو، هنگام سرفه و عطسه و همچنین از طریق ذرات ریز سبک تنفسی قابل انتقال است. این ذرات تا مسافت زیادی در هوا معلق می مانند و تا دو ساعت ویروس در هوا یا روی سطح فعال می ماند و به این ترتیب این بیماری بسیار مسری به شمار می آید. زمان انتقال بیماری از چهار روز قبل از شروع بثورات تا چهار روز بعد از آن‌ است. تشخیص بیماری بالینی است (به ویژه اگر نقاط کوپلیک در دهان دیده شود)

 

ایشان در ادامه فرمودند: پیشگیری از این بیماری به صورت واکسیناسیون، ایمن سازی پاسیو و قرنطینه افراد مبتلا تا ۴ روز بعد از بثورات می باشد. در ایران  واکسن MMR در یک سالگی و هجده ماهگی تجویز می شود ولی از بهمن ماه سال 1402 به دلیل شیوع بالای سرخک و تردد اتباع مهاجر که واکسیناسیون ناکافی داشتند، واکسیناسیون سرخک به تنهایی در بعضی استان ها در شش ماهـگی نیـز انجام می شود. ایمن سازی پاسیو (IG)نیز برای افراد با ریسک بالا مثل افراد با نقص ایمنی یا بچه زیر یکسال با مادر مبتلا تا شش روز بعد از مواجهه با مورد فعال بیماری قابل تجویز است.

این متخصص بیماریهای عفونی درخصوص درمان بیماری سرخک گفتند : درمان خاصی ندارد و فقط علامت درمانی می کنیم.  توصیه می شود، مایعات به ویژه آب کافی نوشیده شود و در صورت استفراغ یا اسهال شدید، هیدراتاسیون به میزان کافی انجام شود، تغذیه مناسب نیز اهمیت دارد. در صورت درگیری ریه، چشم یا گوش ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک باشد. برای تمام بچه های مبتلا دو نوبت مکمل ویتامین آ پیشنهاد می شود که کمک به جلو گیری از عوارض چشمی و حتی مرگ می کند.

 

دکتر شعبانی چنین ادامه دادند: بر اساس جدیدترین گزارش‌ها، وضعیت بیماری سرخک در ایران تحت کنترل است و اپیدمی گسترده‌ای در کشور مشاهده نمی‌شود. با این حال، از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۱۰۰۰ مورد ابتلا به سرخک ثبت شده است که بخش قابل توجهی از این موارد مربوط به اتباع خارجی، به‌ویژه از کشورهای افغانستان و پاکستان هستند. مقامات بهداشتی تأکید دارند که واکسیناسیون کامل کودکان، به‌ویژه زیر ۵ سال، نقش حیاتی در پیشگیری از شیوع سرخک دارد. بیشتر موارد ابتلا در میان افرادی است که واکسن دریافت نکرده‌اند.

 

ایشان در خاتمه اعلام داشتند: در مجموع، اگرچه وضعیت سرخک در ایران تحت کنترل است، اما به دلیل خطرات ناشی از ورود ویروس از کشورهای همسایه و کاهش پوشش واکسیناسیون در برخی مناطق، هوشیاری و اقدامات پیشگیرانه همچنان ضروری است.